O metodzie:
Integracja sensoryczna jest procesem, który organizuje informacje płynące do mózgu z różnych zmysłów: wzroku, słuchu, węchu, dotyku, równowagi. U dziecka wszystkie zmysły kształtują się już w okresie płodowym. Ilość odbieranych wrażeń zmysłowych wzrasta gwałtownie wraz z chwilą narodzenia, a rozwój procesów integracji sensorycznej najintensywniej przebiega u dziecka w wieku przedszkolnym.
To właśnie dzięki temu procesowi nasze napięcie mięśniowe jest prawidłowe, potrafimy skoordynować ruchy, nauczyć się nowych dyscyplin sportowych, a będąc w głośnym miejscu skupić się na przykład na pisaniu, a nie zatykaniu uszu, by odciąć się od hałasu. Dzieci z zaburzeniami tych procesów mogą mieć problemy z uczeniem się, wykonywaniem precyzyjnych ruchów, utrzymaniem równowagi czy relacjami z rówieśnikami.
Dla kogo:
Integracja sensoryczna jest jedną z najnowocześniejszych i skutecznych metod stosowanych w terapii dzieci i młodzieży, u których obserwuje się trudności w zakresie:
- umiejętności ruchowych (słaba koordynacja ruchowa, opóźniony rozwój ruchowy, trudności z utrzymaniem równowagi);
- problemów emocjonalnych (nadmierna wrażliwość, nerwowość, kłopoty z koncentracją uwagi);
- opóźnionego rozwoju mowy;
- opanowywania umiejętności szkolnych (problemy dysleksji, dysgrafii, dysortografii, kłopoty z zapamiętywaniem i motywacją do uczenia się);
- nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD, ADD);
- nadwrażliwości lub zbyt małej wrażliwości na różne bodźce sensoryczne;
- nadwrażliwości na ruch (negatywna reakcja na ruch, niepewność grawitacyjna, choroba lokomocyjna)
Okazuje się także skuteczna, co potwierdzają liczne doświadczenia wykorzystujących ją terapeutów, w odniesieniu do dzieci:
- z autyzmem;
- z zespołem Aspergera;
- z zespołem kruchego chromosomu X;
- niepełnosprawnością intelektualną;
- mózgowym porażeniem dziecięcym;
- zespołem Downa;
- innymi sprzężonymi zaburzeniami;
- z grupy ryzyka: wcześniaków, dzieci po uszkodzeniach okołoporodowych.
Przebieg terapii:
Etap 1- diagnoza
Przed rozpoczęciem terapii integracji sensorycznej konieczne jest przeprowadzenie diagnozy – dzięki rzetelnej diagnozie możliwe jest podjęcie właściwych działań terapeutycznych. Dzięki wnikliwej diagnozie rodzice otrzymują bardzo szeroki zakres informacji na temat funkcjonowania procesów sensorycznych dziecka.
Elementy diagnozy
1. Wywiad z rodzicami – terapeuta SI zadaje pytania dotyczące przebiegu ciąży, porodu, rozwoju dziecka, przebytych chorób, innych problemów zdrowotnych, także na temat trudności i zachowań, które niepokoją rodziców.
2. Kwestionariusz Sensomotoryczny Rozwoju Dziecka – rodzice zostają poproszeni o wypełnienie szczegółowych kwestionariuszy, które stanowią dopełnienie procesu diagnostycznego. Odpowiadają na pytania związane z funkcjonowaniem i rozwojem dziecka.
3. Próby kliniczne – dziecko, na prośbę terapeuty wykonuje kilka zadań, które mają na celu wykluczenie lub potwierdzenie występowania u dziecka przetrwałych odruchów, a także sprawdzenie jak wygląda jego napięcie mięśniowe, równowaga, koordynacja, a także praca oczu. Przeprowadzenie obserwacji swobodnej i ukierunkowanej zabawy.
4. Testy – wykonuje się u dziecka od 4 roku życia. Badają one jego koordynację i płynność ruchową ciała, planowanie motoryczne, czucie ciała (umiejętność zlokalizowania bodźca dotykowego), równowagę oraz pracę rąk.
5. Podsumowanie diagnozy – jest to rozmowa z rodzicami na temat wyników diagnozy i wniosków z nich płynących. Poszczególne wyniki są objaśniane i omawiane. Rodzice otrzymują pisemną diagnozę, która zawiera dane z wywiadu, dane z kwestionariuszy, wyniki prób klinicznych, wyniki testów oraz wnioski.
Jeżeli diagnoza na to wskazuje, należy jak najszybciej rozpocząć terapię integracji sensorycznej, aby zwiększyć szanse na sukces i prawidłowy rozwój dziecka. Jako rodzice, zyskujecie Państwo przede wszystkim spokój, a po postawionej diagnozie łatwiej jest rozmawiać z nauczycielami czy osobami mającymi kontakt z dzieckiem.
Etap 2- terapia
Terapia SI polega na zachęcaniu i kierowaniu dziecka przez wykwalifikowanego terapeutę do wykonywania aktywności, które mają za zadanie wyzwalać i prowokować do odpowiednich reakcji na bodźce sensoryczne. Każde zajęcia są zaplanowane i indywidualnie dopasowane do każdego dziecka. Stopień trudności wykonywanych ćwiczeń wzrasta – wymaga się od dziecka coraz bardziej zorganizowanych i zaawansowanych reakcji. Podczas specjalnie dobranych zabaw ruchowych dziecko w sposób naturalny będzie wyrównywało deficyty w obrębie poszczególnych narządów zmysłów.
Terapia odbywa się na specjalnie wyposażonej sali terapeutycznej. Najważniejszą jej częścią jest sprzęt podwieszany. Służy on do stymulowania układu przedsionkowego i proprioceptywnego, czyli podstawowych układów sensorycznych. Aby terapia była w pełni efektywna, dziecko powinno uczestniczyć w zajęciach regularnie, co najmniej raz w tygodniu.
Kluczowe w terapii Integracji Sensorycznej jest to, aby dziecko nie nabywało schematów zachowań. W tym celu wykonywane ćwiczenia, dobiera się tak, żeby za każdym razem czymś się różniły. Zadania stawia się na granicy możliwości dziecka, jednak tak, aby z wysiłkiem było w stanie je wykonać. W ten sposób dziecko poprawia nie tylko swoje funkcjonowanie fizyczne, ale staje się bardziej pewne swoich umiejętności, zyskuje poczucie własnej wartości i sprawstwa.